Biljke pod stresom mogu da podignu popriličnu buku koja je za nas nečujna. Ljudi taj zvuk ne mogu da čuju, ali insekti i životinje mogu. Zvuci su otprilike jačine normalnog razgovora, ali se odvijaju u ultrazvučnom spektru, pa su za čovjeka previsoki, pišu naučnici Univerziteta Tel Aviv u stručnom časopisu “Cell”.
Naučnici su zabilježili da na udaljenosti od tri do pet metara mnogi sisari i insekti mogu čuti te tonove. Oni su tokom istraživanja plasirali mikrofone na desetak centimetara udaljenosti od biljaka, u prvoj verziji istraživanja iz 2019. Snimalo se i u zvučno izolovanoj prostoriji i u stakleniku. Biljke su proizvodile zvuke na frekvenciji između 20 i 100 kiloherca.
To što ne čuje ljudsko uho naučnici su transformisali u čujne signale koji liče na zvuk pucketanje kokica, ili kada se stisne pucketava folija za pakovanje sa mehurićima.
Nije jasno zašto se biljke oglašavaju
Biljke koje su bile predmet istraživanja bile su paradajz i duhan. Izlagali su ih različitim uslovima. U jednom eksperimentu imale su premalo vode, a u drugom su im zasjekli stabljiku. Nije jasno da li se biljke oglašavaju da bi komunicirale s drugim živim bićima.
Da bi imali osnovu za poređenje, naučnici su posmatrali i primjerke koji nisu bili izloženi težim uslovima. Ispostavilo se da biljke pod stresom proizvode znatno više zvukova u odnosu na druge, 30 do 50 na sat. A kada nisu pod stresom onda se biljke oglašavaju samo jednom na sat.
Lilijah Hadani, stručnjakinja za evolucionu biologiju, kaže: “Kada paradajz uopšte nije pod stresom, onda je veoma tih”. Uz pomoć algoritma naučnici su mogli da razlikuju vrstu tona koja je zavisila od vrste izloženosti stresu.
Koje sve biljke mogu proizvesti zvuk?
I druge biljke kao što su kukuruz ili pšenica proizvode zvukove pod stresom, kaže se u studiji koja sažima rezultate istraživanja.
– Zato je vjerovatno da se prilikom žetve čuju ti zvukovi – kaže Lilijah Hadani. Njen tim je pokazao da sposobnost proizvođenja zvukova posjeduju i kaktusi, vinova loza i kopriva.
Rezultati bi mogli imati konkretnu korist za poljoprivredu. Na primjer, na osnovu nivoa tonova može se prilagoditi zalivanje i na poljima i u staklenicima.
Uzrok oglašavanja
Naučnici kažu da se uzrok zvučnog oglašavanja biljaka mora potražiti u njihovoj unutrašnjosti. Kod biljaka koje dobijaju nedovoljnu količinu vode dolazi do takozvane kavitacije – stvaranje mehurova vodene pare prilikom isparavanja. Oni se šire i skupljaju. To dovodi do vibracija.
Molekularni biolog na Univerzitetu Hajnrih Hajne u Diseldorfu Sibaji Kumar Sanjal hvali ovo istraživanje. Prema njemu, na osnovu vrste tona može se odmah ustanoviti kada biljkama nedostaje voda.
“Prije svega, algoritmi i tehnika snimanja su veoma dobri”. On dodaje da je za buduća istraživanja važno da se u njih uključe i druge biljne vrste.
Prethodne studije istog tima iz Izraela već su pokazale da biljke takođe “čuju” i reaguju na zvukove životinja i otkrili da morski peršun oslobađa slađi nektar kada je izložen zujanju pčele, prenosi DW.
