Američki ratovi nakon 11. septembra doveli su do više od 4,5 miliona mrtvih, prema novom velikom izvještaju Costs of War Project na Univerzitetu Brown u Sjedinjenim Američkim Državama.
Otprilike milion od ovih smrtnih slučajeva došlo je od direktnih borbi u ratnim zonama širom Afganistana, Pakistana, Iraka, Libije, Sirije, Somalije i Jemena, dok je preostalih 3,5 miliona “indirektne smrti” koje su rezultat sukoba “uništavanja ekonomije, javne usluge i životnu sredinu”, navodi se u izvještaju.
Otrežnjujući nalazi ističu dugoročne efekte Globalnog rata protiv terorizma, koji je do sada bio najsmrtonosnija borba 21. stoljeća. Broj mrtvih, koji su istraživači Browna opisali kao “razumnu i konzervativnu procjenu”, parira onoj u velikim sukobima nakon Drugog svjetskog rata, uključujući ratove u Koreji i Vijetnamu.
– U državi kao što je Afganistan, goruće pitanje je da li se bilo kakva smrt danas može smatrati nepovezanom s ratom. Ratovi često ubijaju daleko više ljudi indirektno nego u direktnoj borbi, posebno djece – rekla je Stephanie Savell, autorica izvještaja.
Savell je na Twitteru objasnila da je, iako svaki rat ima složene uzroke, odlučila uključiti sukobe u kojima je “američki protuterorizam igrao vitalnu ulogu u barem intenziviranju nasilja”.
Posljedice tih ratova tek treba da se slegnu. Kako se navodi u izvještaju, dodatnih 7,6 miliona male djece danas pati od akutne pothranjenosti u ratnim zonama nakon 11. septembra. I lokalni stanovnici i američki veterani nastavljaju da se suočavaju s izazovima fizičkog i mentalnog zdravlja koji proizlaze iz sukoba.
Značajno je da istraživanje ne pokušava pripisati odgovornost za svaku smrt bilo kojoj pojedinačnoj strani, već se umjesto toga odlučuje identificirati vodeće pokretače smrtnosti. Jedan od glavnih faktora bilo je uništavanje različitih tipova ključne infrastrukture, uključujući bolnice i druge zdravstvene ustanove.
– [U] vrhuncu rata u Iraku predvođenog SAD-om, katastrofalno stanje puteva i saobraćajnih sistema dovelo je do isto toliko, ako ne i više smrtnih slučajeva od samog sukoba – navodi se u izveštaju, dodajući da je “uništenje luka, zgrada i električnih sistema takođe imaju negativne efekte”.
Rat u Libiji doveo je do pada očekivanog životnog vijeka za devet godina za muškarce i šest godina za žene. U Afganistanu je jedna od deset novorođenih beba umrla tokom prva tri mjeseca 2022. godine.
Izvještaj se završava pozivanjem Sjedinjenih Država i drugih uključenih zemalja da “ublaže ljudsku patnju koja je rezultat ratova nakon 11. septembra”.
– Ovi ratovi su u toku za milione širom svijeta koji žive i umiru od njihovih posljedica – napisao je Savell.
Reparacije, iako nisu lahke ili jeftine, su imperativ, dodaje.
