Premijer Republike Srpske Radovan Višković svjedočio je juče u Okružnom sudu Banja Luka kao svjedok odbrane bivšeg premijera Srpske Aleksandra Džombića, kojem se sudi za krivično djelo zloupotrebe službenog položaja i ovlašćenja. Džombiću se sudi zbog sumnji u malverzacije u vezi s kreditom Energoliniji iz Zvornika od 19,4 miliona KM iz 2012. godine.
Krivi Litvanci
Ovaj novac nikada nije vraćen, a jedno vrijeme ga je otplaćivala zvornička Alumina, koja je bila jemac na kreditu i od ukupnog iznosa je vratila oko šest miliona KM. Alumina i Energolinija su, inače, sestrinske firme, koje su, uz još nekoliko drugih, napravili bivši vlasnici iz Litvanije, tako što su podijelili nekada homogenu grupaciju Birač. Višković je ocijenio da su Litvanci to “vještački napravili iz samo njima poznatih razloga”, te da nijedna od tih firmi ne bi mogla samostalno poslovati.
Kao svjedok odbrane govorio je i gradonačelnik Zvornika Zoran Stevanović. I on i Višković istakli su da bi se bez spornog kredita “ugasila” privreda u ovoj regiji. Predsjednik uprave u Alumini Mile Matić izjavio je da “problem nije bio odobravanje kredita, nego (ne)namjensko trošenje novca”. Matić je svjedočio i kako su Litvanci izvlačili novac iz RS-a u Litvaniju i na Djevičanska ostrva.
Višković je u vrijeme kada je kredit odobren bio izvršni direktor sektora za saobraćaj u firmi Boksit, koja se bavila eksploatacijom i proizvodnjom rude boksit, glavne sirovine Alumine i Birač grupacije. Naveo je da je krajem 2011. i početkom 2012. godine, u vrijeme kada je Energolinija tražila sporni kredit, cijena gasa bila visoka i da je postojala prijetnja da Birač stane sa proizvodnjom ukoliko ne pređe na jeftiniji energent, odnosno ukoliko se ne izgradi peć na ugalj.
– To je, odgovorno tvrdim, spasilo Birač i povezane poslovne partnere, među kojima je i Boksit. Tu je radilo oko 1.500 ljudi, a ako računamo još oko 5.000 radnika iz povezanih firmi, pa i njihove porodice, radi se o 20.000 ljudi. Kredit je formalno-pravno odobren Energoliniji, iako je ona bila prezadužena i nije imala novčane tokove, dok je jedini “zdravi dio” grupacije bila Alumina, koja je i garantovala vraćanje. Alumina je plaćala rate do kraja 2014. godine, kazao je Višković.
Stevanović se prisjetio kritičnog perioda uoči odobravanja spornog kredita Energoliniji, rekavši kako su mjesečne fakture za gas iznosile oko sedam miliona maraka. Tada je, kako je kazao, pisao Vladi Republike Srpske tražeći podršku.
– Inženjeri Alumine su izračunali da bi rekonstrukcija peći na ugalj smanjila mjesečne troškove za oko tri i po miliona maraka. Da tada nije urađena rekonstrukcija kotla, imali bismo sigurno četiri do pet godina bez proizvodnje, dodao je Stevanović.
Džombića optužnica Tužilaštva Republike Srpske tereti da je zloupotrijebio službeni položaj tako što je tokom 2012. godine tada prezaduženoj firmi Energolinija iz Zvornika omogućio dobijanje kredita od Investiciono-razvojne banke Republike Srpske u iznosu od 19,4 miliona KM koji nikada nije vraćen.
Ostavka direktora
– Nakon što je 10. novembra 2011. godine kreditni odbor IRB-a Republike Srpske donio odluku kojom se odbija zahtjev za kredit Energoliniji zbog prezaduženosti i obaveza u iznosu od 35 miliona KM, Džombić je pozvao tadašnjeg direktora IRB-a RS-a Milenka Pavlovića i rekao mu da zahtjev za kredit treba odobriti. Pavlović je to odbio i podnio je ostavku. Novi zahtjev za odobravanje kredita Energolinija je dostavila 18. januara 2012. godine, a optuženi Džombić je tražio da se on ponovo obradi, navodi se u optužnici Republičkog javnog tužilaštva.
