Prva bh. zajednica lovaca na oluje, Bosnia Storm Chases, prenijela je prognozu evropske organizacije za prognozoranje oluja Estofex. Prema njihovoj prognozi, do kraja dana u našoj zemlji moguće su nove snažne oluje, zbog čega je Estofex oglasio najviši stepen upozorenja za BiH, odnosno treći nivo.
Prognozu koju prenosi BSC dajemo u cijelosti.
– Ugledni “European Storm Forecast Experiment” (Estofex) je za danas oglasio najviši stepen upozorenja za BiH (level 3). Prema njihovoj prognozi i analizi, koju smo postavili ispod, i danas su moguće jače oluje u našoj državi. Ostaje da vidimo da li su u pravu.
ESTOFEX:
Obrazac “visokog indeksa” ostaje na snazi s niskim geopotencijalom od 500 hPa od sjeverozapadne Rusije preko Skandinavije do Britanskih ostrva i vrlo visokim geopotencijalom od 500 hPa u cijelom mediteranskom regionu. U međuvremenu, neuobičajeno jak mlazni tok pokriva cijeli pojas od Biskajskog zaljeva i Iberijskog zaljeva do Ukrajine i Crnog mora, koji dostiže brzinu vjetra od 500 hPa često između 15 i 25 m/s, pa čak i do 30 m/s od istočne Španije do Rumunije.
Na površini, duga i valovita, prilično difuzna frontalna granica prolazi blizu 45N, tj. od Rumunije do sjeverne Španije. Odvaja hladne atlantske zračne mase na sjeveru od izuzetno vrućeg suptropskog zraka na jugu. Ova prelazna zona će takođe ponovo biti fokus organizovane, teške konvekcije u subotu.
Dinarske planine
DISKUSIJA
… pojas od istočne Španije do Rumunije …
Na toploj strani frontalne granice, izraženi povišeni mješoviti sloj (EML) kontinuirano se nadopunjuje snažnim zagrijavanjem suhog i povišenog terena iznad SZ Afrike i Španjolske. Snažan tok srednjeg nivoa na zapadnom jugozapadu ga podiže i širi preko većeg dijela Mediteranskog basena, Italije i Balkana. Umjereno do visokog ogrtača u tim zonama u kojima se nakuplja vlaga niskog nivoa: (1) u rasponu spomenutog frontalne granice, (2) na strani planinskih lanaca, gdje su vlažni upvalley i upslopl-u inverzijski, a (gdje je općenito nad morskim površinama (gdje je prevlakano kako bi se omogućilo konvektivno pokretanje. Očekivana magnituda CAPE u subotu je ponovo 1000-2000 J/kg na širokim područjima, sa maksimumima u regionu do 3000 J/kg gde se može postići posebno dubok bazen vlage (npr. vidjeti u 12 UTC za Beograd i Niš lokalna sondiranja).
Zahvaljujući snažnom mlazu srednjeg nivoa, smicanje od 0-6 km oko ili iznad 20 m/s prekriva gotovo cijeli rezervoar CAPE, pa čak i do 30 m/s njegove južne dijelove. Preklapanje CAPE i vertikalnog smicanja vjetra je stoga još jednom izvanredno za organiziranu i jaku konvekciju!
Sinoptička podrška za podizanje je slaba ili odsutna u većem dijelu područja, što prepušta procesima podizanja mezoskala da razbije često masivnu inverziju zatvaranja. Vrijedi spomenuti da se čini da modeli koji rješavaju konvekciju prilično nerado simuliraju formiranje oluje, ali da su je također potcijenili u posljednjih nekoliko dana.
Ipak, izolovano do raštrkano konvektivno formiranje izgleda realistično u popodnevnim i večernjim satima na naglašenim granicama suhih linija sjeveroistoka planinskih lanaca, odnosno Sistemo Iberico u Španiji, Appenina i Primorskih Alpa u Italiji i Dinarskih planina na zapadnom Balkanu. Ove granice, sa konvergentnim vjetrovima i jakim kontrastima tačke rose, stoga treba pažljivo pratiti! Svaka oluja koja probije kapu i razvije postojano uzlazno strujanje može se pretvoriti u superćelijsku i predstavljati izuzetno visoku opasnost od velike do veoma velike tuče, dopunjene sekundarnim opasnostima od jakih do ekstremnih naleta i jake kiše uglavnom u manje vjerovatnom slučaju visokog rasta u veće konvektivne sisteme.
Kombinacija neizvjesnog početka, ali vrlo visoke uslovne vjerovatnoće teškog vremena (*ako* se formiraju oluje) odražava se širenjem područja nivoa 1 i nivoa 2 prema jugu preko istočne Španije i Italije pod uporedivo niskim vjerovatnoćama grmljavinskog nevremena.
Područje od najveće ugroženosti je obod Dinarskih planina u Bosni i Hercegovini i Srbiji. U petak je superćelija proizvela led veličine do 11 cm u sjevernoj Bosni i Hercegovini u prilično sličnoj situaciji. Očekuje se da će pojas maksimalne vlage duž frontalne granice u subotu otići oko 100 km južno u planine i pomjeriti se 200-300 km istočno u pogranične regije Bosne i Hercegovine i Srbije. Upoređujući atmosferske uslove koji se očekuju u subotu sa onima koji su uočeni u petak, tačka rosišta je od 2 m i stoga će se index CAPE vjerovatno malo smanjiti, dok će se smicanje dubokog sloja i relativna spirala od 0-3 km oluje (SRH3) još više povećati.
Superćelije
Sinoptičko podizanje kratkotalasnog korita/toka prevaliće područje tokom poslijepodneva. Osim toga, granice isticanja i/ili frontalne unakrsne cirkulacije tada mogu skrenuti prema jugu. Stoga se čini da je konvektivna inicijacija dovoljno vjerovatna da se očekuje nekoliko superćelija. U okruženju od 1500-2500 J/kg CAPE, 25-30 m/s smicanja dubokog sloja i >200 m^2/s^2 SRH3, još jedan slučaj leda veličine 8-12 cm nije isključen!
Sjeverne rubove razmatranog područja će poslijepodne biti pod snažnijim utjecajem spomenutog kratkotalasnog toka, pa se tada očekuje najveća olujna pokrivenost iznad sjeveroistočne Italije, Slovenije, te dijelova Austrije, Mađarske i Hrvatske. Pod jakim sinoptičkim podizanjem, ali uporedivo skromnim CAPE oko ili ispod 1000 J/kg, oluje će u početku težiti da formiraju klastere, a ne da se dobro organizuju, što ograničava njihovu ozbiljnost u određenom stepenu. Ipak, dovoljno velika gustina teških vremenskih pojava za nivo 2 se predviđa već u ranim fazama u južnim Alpima. Čini se da su opasnosti prilično ravnomjerno raspoređene između prekomjerne kiše, velikog grada i jakih udara vjetra.
Prema večeri, konvekcija će se sve više širiti prema obilnom rezervoaru indexa CAPE iznad Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Srbije ili čak Rumunije, a nekoliko superćelija sa vrlo velikim ledom i/ili kasnije još jednim pramčanim ehoom sa široko rasprostranjenim jakim do ekstremnim udarima vjetra postaju izrazita vjerovatnoća, pojačavajući prijetnju o kojoj se govori iznad.
Konvekcija će polako slabiti i odvajati se od površine preko noći dok se nastavlja kretati preko Rumunije a možda čak i u dijelove Bugarske, navodi se u prognozi.
